تفاوت DEM، DTM، DSM چیست؟

مدل رقومی ارتفاع، مدل رقومی زمین، و مدل رقومی هر سه  این اصطلاحات  به کرات مورد استفاده قرار می گیرند، ولی از آنجایی که هر سه مفهومی مشترک را دربر دارند، و از طرفی ترجمه آنها در زبان فارسی، ممکن است چندان رسا نباشد،لذا بعضا به اشتباه به جای یک دیگر به کار رفته و تفاسیر غلطی را تداعی می کند.

در این نوشته به کمک مثال سعی می گردد، تفاوت های این سه مدل روشن سازد.

DEM: مدل رقومی ارتفاع (Digital Elevation Model)

DTM: مدل رقومی زمین (Digital Terrain Model)

DSM: مدل رقومی سطح (Digital Surface Model)

Digital Elevation Model (DEM) :

مدل رقومی ارتفاعی یا همان DEM، در واقع یک رستری در GIS می باشند که هر سلول آن دارای مقدار (Value) Z یا ارتفاع می باشد. بنابراین داده های DEM، فایلی است شامل ارتفاع در ناحیه بخصوص و در یک شبکه منظم  بر روی سطح برهنه زمین. هرچه این شبکه دارای سلول های کوچکتری باشد، DEM ایجاد شده جزئیات بیشتری از پستی و بلندی های سطح زمبن را مشخص می کند.

منابع زیادی برای تولید یک DEM وجود دارد. یکی از این منابع تصاویر ماهواره ای می باشند. DEM هایی که از این تصاویر استخراج می گردند، بسته به نوع تصاویر قدرت تفکیک (resolution) متفاوتی دارند. به عنوان مثال رزولوشن DEM استخراج شده از سنجنده IKONOS، ۵-۲ متر، SPOT، ۱۰-۵ متر و ASTER، ۲۵-۱۵ متر می باشد. DEM ها می توانند به دو صورت رستر یا وکتور (TIN) نمایش داده شوند

Digital Terrain Model

مدل رقومی زمین (DTM) مدل سه بعدی از سطح زمین بوده و حاوی داده های X،Y و Z سطح یک منطقه می باشند. ارتفاع در این مدل ها صرفا ارتفاع سطح زمین نیست، بلکه سایر عوارض زمین مانند رودخانه ها، دریاچه ها و خط الراس ها و مرزها نیز در این مدل ها لحاظ شده است. در واقع DTM ها DEM هایی هستند که به طور خاص نمایشگر المان هایی چون خطوط شکست نیز می باشند. بدین وسیله DTM ها مدل واقعی تری از سطح ظاهری زمین می باشند. امروز با افزایش قدرت رایانه ها در نمایش مدل های سه بعدی، DTM های کاربرهای وسیعتری در حوزه علوم زمین و مهندسی پیدا کرده اند.

Digital Surface Model (DSM):

مدل رقومی سطح در واقع معرف بازتاب سطحی درختان، ساختمان ها، و دیگر عوارض بالای سطح برهنه زمین و خود سطح زمین می باشد.

و اما تفاوت DEM/DTM و DSM

دو شکل زیر این تفاوت را به صورت شماتیک و در واقعیت روشن می سازند: